Tarih Öncesi
1948 yılında Kastamonu ve çevresinde yapılan arkeolojik kazılar araştırmalarda Germeç ve Gölköy’de ele geçen Yontma taş devrine ait çakmaktaşı el baltaları Kastamonu ve çevresinin tarih öncesi devrini MÖ 50 binlere kadar gerilere götürmektedir.
Paflagonyalılar, Hititler ve Romalılar Dönemi
Paphlagonia diye isimlendirilen bölgenin sınırları doğuda Kızılırmak, batıda Sakarya Nehri, güneyde Frigya ve Galatya ile çevrilidir, Kastamonu bu bölgede yer almaktadır. Paflagonya halkı Anadolu’nun en eski milletlerindendir.
Bölge MÖ 1400-1390 senelerinde Hitit İmparatorluğu eline geçmiştir. Hititlerden sonra Frigya ve Lidya Krallıklarının egemen olduğu bu topraklar MÖ 4.yy’da Perslerin eline geçmiştir. MÖ 4.yy’da Büyük İskender Kastamonu topraklarını Makedonya’ya katmıştır. İskender’den sonra yöreyi ele geçiren Pontus Krallığı MÖ 1.yy’da Romalılar tarafından ortadan kaldırılmıştır. Kastamonu MS 395 yılında Bizans İmparatorluğuna katılmıştır.
Bizanslılar ve Çobanoğulları Beyliği Dönemi
Kastamonu 10.yy’da Bizans imparatoru tarafından General Manuel Komnenos’un denetimine verilmiştir. Manuel Komnenos o zamana kadar Timonion ismi ile anılan şehrin savunması için bir kale yaptırmıştır. Kale, Kastra Komnenon (Komnenos’un Kalesi) olarak adlandırılmıştır. İsim daha sonra Türkçeleşerek Kastamonu şekline dönüşmüştür.
13.yy’a kadar Bizans yönetiminde kalan Kastamonu, 1227-1309 yılları arasında Hüsamettin Çoban’ın yöredeki Türkmen topluluklarını toplayarak kurduğu Çobanoğulları Beyliğinin yönetimi altına girmiştir.
Candaroğulları Beyliği ve Osmanlı İmparatorluğu Dönemi
Candaroğlu Süleyman Paşa, 1309 yılında Kastamonu şehrini ele geçirerek Çobanoğlu Beyliğine son verdi. I.Bayezid 1391 yılında Kastamonu’ya bir sefer düzenledi ve Kastamonu’daki Candaroğlu hükmü sona erdi.
Fatih Sultan Mehmet 1461 yılında Anadolu Beyliklerini birleştirmek için Trabzon Seferine çıktı. Fatih, Trabzon seferi dönüşü Kastamonu’yu ele geçirdi. Kastamonu, 1461 yılından 1922 yılına kadar Osmanlı yönetiminde kalmıştır. Kastamonu, uzun süre Bolu Eyaletine bağlı kalmış ve Bolu Sancağı hükmüyle yönetilmiştir. Kanuni Sultan Süleyman tarafından Eyalet merkezi haline getirilmiştir.
Cumhuriyet Dönemi
Kastamonu Milli Mücadele sırasında lojistik destek açısından en güvenilir bölge olması nedeniyle büyük yarar sağlamıştır. Özellikle İstiklal Yolu adı verilen yol ile İnebolu’dan başlayarak Kastamonu üzerinden Ankara’ya yiyecek, giyecek, para, cephane ve silah gönderimi yapılmıştır. Kurtuluş Savaşı’nda cepheye en çok asker gönderen ildir, Çanakkale ve İstiklâl savaşında en fazla şehit veren illerden biridir. Çanakkale Türküsü Kastamonu’lu aşık Yorgansız Hakkı’ya aittir
Cumhuriyet’in ilanından sonra Atatürk 23 -31 Ağustos 1925 tarihleri arasında 9 günlük bir Kastamonu gezisi yapmıştır. Bu gezi sırasında İnebolu’da Şapka Devrimi olarak anılan kılık ve kıyafet devrimini açıklamıştır.
Kastamonu Nüfus Yoğunluğu
Yüzölçümü 13.136 km2 olan Kastamonu ilinde kilometrekareye 28 insan düşmektedir. Kastamonu nüfus yoğunluğu 28/km2’dir. Kastamonu nüfusunun %58,06 kısmı il ve ilçe merkezlerinde, %41,94kısmı ise köy ve beldelerde yaşamaktadır.
Yıllara Göre Kastamonu Nüfusu
Yıl | Erkek Nüfusu | Kadın Nüfusu | Toplam Nüfus |
2014 | 183.564 | 185.343 | 368.907 |
2013 | 183.188 | 184.905 | 368.093 |
2012 | 177.647 | 182.161 | 359.808 |
2011 | 177.666 | 182.093 | 359.759 |
2010 | 178.875 | 182.347 | 361.222 |
2009 | 177.152 | 182.671 | 359.823 |
2008 | 176.832 | 183.592 | 360.424 |
2007 | 176.954 | 183.412 | 360.366 |
İlçelere Göre Kastamonu Nüfusu
İlçe | Erkek Nüfusu | Kadın Nüfusu | Toplam Nüfus |
Merkez | 69.034 | 68.357 | 137.391 |
Abana | 2.102 | 2.073 | 4.175 |
Ağlı | 1.466 | 1.514 | 2.980 |
Araç | 9.365 | 9.673 | 19.038 |
Azdavay | 3.564 | 3.590 | 7.154 |
Bozkurt | 4.647 | 4.645 | 9.292 |
Cide | 10.404 | 10.209 | 20.613 |
Çatalzeytin | 3.235 | 3.316 | 6.551 |
Daday | 4.502 | 4.684 | 9.186 |
Devrekani | 6.242 | 6.486 | 12.728 |
Doğanyurt | 3.179 | 3.285 | 6.464 |
Hanönü | 1.964 | 2.012 | 3.976 |
İhsangazi | 3.078 | 3.026 | 6.104 |
İnebolu | 11.716 | 11.202 | 22.918 |
Küre | 3.355 | 3.233 | 6.588 |
Pınarbaşı | 2.829 | 2.761 | 5.590 |
Seydiler | 1.999 | 2.016 | 4.015 |
Şenpazar | 2.401 | 2.369 | 4.770 |
Taşköprü | 18.818 | 19.957 | 38.775 |
Tosya | 19.664 | 20.935 | 40.599 |
İl ve İlçe Merkezlerine Göre Kastamonu Nüfusu
Yıl | Erkek Nüfusu | Kadın Nüfusu | Toplam Nüfus |
2014 | 105.954 | 108.234 | 214.188 |
2013 | 102.557 | 104.488 | 207.045 |
2012 | 100.189 | 101.817 | 202.006 |
2011 | 98.503 | 99.201 | 197.704 |
2010 | 97.730 | 97.329 | 195.059 |
2009 | 94.125 | 95.859 | 189.984 |
2008 | 90.556 | 93.672 | 184.228 |
2007 | 91.365 | 93.320 | 184.685 |
Köy ve Beldelere Göre Kastamonu Nüfusu
Yıl | Erkek Nüfusu | Kadın Nüfusu | Toplam Nüfus |
2014 | 77.610 | 77.109 | 154.719 |
2013 | 80.631 | 80.417 | 161.048 |
2012 | 77.458 | 80.344 | 157.802 |
2011 | 79.163 | 82.892 | 162.055 |
2010 | 81.145 | 85.018 | 166.163 |
2009 | 83.027 | 86.812 | 169.839 |
2008 | 86.276 | 89.920 | 176.196 |
2007 | 85.589 | 90.092 | 175.681 |
Bu sayfadaki veriler hazırlanırken Türkiye İstatistik Kurumu verileri esas alınmıştır.
Coğrafi Yapı
Kastamonu ili Batı Karadeniz bölgesinde 41 derece 21′ kuzey enlemi i!e 33 derece 46′ doğu boylamları arasında yer alır. Deniz seviyesinden yüksekliği 775m.dir. Yüzölçümü 13.108,1 km²dir. Bu ülke topraklarının %1,7’sini oluşturur.
Kastamonu İli çoğunlukla engebeli arazilerden oluşmaktadır, ilin kuzeyinde Batı Karadeniz Dağları bulunmaktadır. Karadeniz sahiline paralel olarak İsfendiyar (Küre) Dağları il merkezinin kuzeyinde, güneyinde ise yine doğu batı uzantılı Ilgaz dağları yer alır.
Türkiye’nin Karadeniz’e doğru uzanan çıkıntısının büyük bölümünü kapsar. Doğuda Çatalzeytin ilçesinin Sinop ile birleştiği noktadan, batıda Kerempe burnuna kadar kıyı düz bir şerit halinde uzanır. Kerempe Burnunda bariz bir çıkıntı meydana getirerek güney batı doğrultusunda Bartın il sınırına kadar kıyı devam eder. Karadeniz’e olan bu kıyının uzunluğu 170 km’dir.
Kastamonu’nun yüzölçümünün %74,6’sı dağlık ve ormanlık, %21,6’sı plato ve %3,8’i ovadan oluşur. Dağılımdan da anlaşılacağı gibi ilin tarıma elverişli geniş alanları yoktur. Ancak vadiler etrafında küçük ovalar göze çarpar. Bunlardan önemlileri Daday ve Taşköprü ovalarını içine alan Gökırmak ile Tosya tarım alanını kapsayan Devrez Vadileridir. Ayrıca Araç Cide ve Devrekani çay yatakları çevresinde de ekim ve dikime elverişli alanlar bulunmaktadır.
Münferit olarak Yaralıgöz Dağı (1985m.), Göynük Dağı (1770m.), Dikmen Dağı (1471m.), Kurtgirmez Dağı (1450 m.) ,Güruh Dağı (1493m.), Ballıdağ {1400 m.), lsırganlık Dağı, Harami Dağı ve Elek Dağı önemli yükseltileri teşkil etmektedir. İlin güneyinde ise Ilgaz Dağları uzanmaktadır. Bu Dağlar yüksek ve devamlıdır.
İklim
İlde iki çeşit iklim hüküm sürer. Kuzeyinde Karadeniz iklimi güneyinde ise İç Anadolu’nun kara iklimi görülür. Kıyıya paralel olarak uzanan İsfendiyar Dağları, Karadeniz ikliminin iç kısma girmesini önler. Kıyılarda yağış daha fazladır. Senede 20 gün kar yağar, 40 gün toprak karla örtülüdür. Sıcaklık -26,9° ile +38,7°C arasında seyreder.
Bitki Örtüsü
İl bitki örtüsü bakımından çok zengin sayılır. İl topraklarının % 67’si orman ve fundalıklarla, %29’u ekili-dikili alanlarla, %6,5’i çayır ve meralarla kaplıdır. %1,5’i tarıma elverişsiz topraklardır. Ormanlarda kayın, köknar, çam, karaağaç, gürgen, kestane ve ıhlamur ağaçları bulunur. Azdavay – Devrekâni arasında ise çam ağaçları çoğunluktadır.